Huyện Đại Từ nằm ở phía Tây Nam tỉnh Thái Nguyên, tên gọi Đại Từ đã có từ lâu đời, thời Hùng Vương, Đại Từ thuộc bộ Vũ Định, thời nhà Lý, Đại Từ thuộc phủ Phú Lương. Thời nhà Lê, Đại Từ là một huyện thuộc phủ Phú Bình của thừa tuyên Ninh Sóc. Năm 1466, Đại Từ thuộc phủ Phú Bình, đạo Thái Nguyên. Năm 1835, dưới thời nhà Nguyễn, Đại Từ thuộc phủ Tòng Hoá của tỉnh Thái Nguyên. Ngày 01/8/1922, Đại Từ sáp nhập với Châu Văn Lãng (phía bắc của huyện hiện nay) và chính thức lấy tên là huyện Đại Từ.
Nhân dân huyện Đại Từ cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất, yêu thương, đoàn kết trong sinh hoạt cộng đồng; dũng cảm, kiên cường trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm. Trải qua 100 năm hình thành và phát triển, Nhân dân các dân tộc trong huyện đã tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, lòng yêu nước, khí phách anh hùng cách mạng để bảo vệ, xây dựng và phát triển Đại Từ trở thành huyện có bề dày lịch sử đấu tranh cách mạng và truyền thống văn hoá, đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá - xã hội, an ninh - quốc phòng và xây dựng hệ thống chính trị. Từ một huyện miền núi sản xuất nông nghiệp lạc hậu, đời sống khó khăn, cơ sở hạ tầng kém phát triển, đến nay Đại Từ đã đạt được những kết quả nổi bật, rất đáng tự hào:
Kinh tế tăng trưởng và phát triển, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hằng năm đạt trên 12%/năm; cơ cấu chuyển dịch theo hướng tích cực, tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. Trước Cách mạng Tháng Tám, dân số của huyện mới chỉ có khoảng 12 nghìn người, đến nay trên 17 vạn người với 30 đơn vị hành chính cấp xã; thu nhập bình quân đạt trên 80 triệu đồng/người/năm. Sản xuất nông nghiệp từng bước phát triển theo chiều sâu, xuất phát từ nền sản xuất mang tính độc canh, tự cung tự cấp, năng suất thấp, đến nay ngành nông, lâm nghiệp đang tích cực chuyển hướng sản xuất hàng hóa, giá trị sản xuất nông,lâm nghiệp, thủy sản tăng bình quân trên 4%/năm; sản lượng lương thực giữ ổn định ở mức 70.000 tấn/năm, an ninh lương thực được đảm bảo; cây chè trở thành cây trồng mũi nhọn của huyện với diện tích 6.400ha, huyện Đại Từ là địa phương có diện tích chè lớn nhất của tỉnh Thái Nguyên (chiếm 1/3 diện tích chè toàn tỉnh), sản lượng chè búp tươi đạt trên 70.000 tấn/năm và sản phẩm trà Đại Từ ngày càng khẳng định được thương hiệu và uy tín trên thị trường trong nước, quốc tế.
Quang cảnh chợ trung tâm huyện Đại Từ
Về kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội có bước phát triển quan trọng, 100% các xã, thị trấn đã có điện lưới quốc gia, có đường ô tô đến trung tâm; các tuyến đường giao thông tỉnh lộ, huyện lộ, công trình thuỷ lợi; hệ thống trường học, trạm y tế, chợ nông thôn …được đầu tư xây dựng, giúp cho bộ mặt nông thôn thay đổi rõ rệt; môi trường đầu tư kinh doanh không ngừng được cải thiện, thu hút đầu tư nhiều dự án lớn; quá trình đô thị hóa được đẩy mạnh, đến nay đã hoàn thành việc xây dựng thị trấn Hùng Sơn lên đô thị loại IV và đang tiếp tục thực hiện quy hoạch xã Cù Vân, Yên Lãng trở thành đô thị loại V.
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM) được triển khai tích cực, thu hút nhiều nguồn lực tham gia và đạt kết quả tốt, tính đến hết năm 2021, huyện đã có 23 xã đạt chuẩn NTM, 01 xã đạt xã nông thôn mới nâng cao.
Trong lĩnh vực văn hoá- xã hội: Dưới thời phong kiến, giáo dục ở Đại Từ hầu như không phát triển, đến thời Pháp thuộc huyện mới chỉ có 03 trường sơ học, 04 lớp hương sư; về y tế, năm 1943 cả huyện chỉ có một nhà hộ sinh với 10 giường bệnh. Sau cách mạng Tháng Tám, mạng lưới trường lớp được mở ra, cải cách giáo dục được thực hiện, lĩnh vực y tế, đời sống văn hóa của người dân được quan tâm, có nhiều chuyển biến và đạt được những thành tựu đáng kể: Chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, đào tạo tiếp tục được nâng cao; quy mô trường lớp được sắp xếp phù hợp đáp ứng nhu cầu học tập; quan tâm, phát triển nền giáo dục toàn diện kết hợp xây dựng môi trường học tập thân thiện, lành mạnh cho học sinh trong các cấp học, tỷ lệ trường học công lập đạt chuẩn Quốc gia đạt 100%. Công tác quản lý văn hóa, thông tin được thực hiện chặt chẽ ; các thiết chế văn hóa, thể thao được tăng cường. Hoạt động thể dục- thể thao quần chúng ngày càng phát triển với nhiều loại hình đa dạng, phong phú. Công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân được quan tâm, mạng lưới y tế từ huyện đến cơ sở thường xuyên được củng cố, nâng cấp; các loại hình dịch vụ y tế phát triển đáp ứng nhu cầu chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế (năm 2021) đạt 95,4%. 30/30 xã, thị trấn đạt Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế; Bệnh viện đa khoa huyện và Trung tâm Y tế huyện được nâng cấp lên hạng II, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho Nhân dân. Công tác giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững được triển khai đồng bộ, kịp thời và hiệu quả; tỷ lệ hộ nghèo năm 2021 của huyện là 2,12%.
Quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân thường xuyên được tăng cường và củng cố vững chắc. An ninh chính trị, trật tự xã hội luôn được đảm bảo, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, tạo niềm tin trong Nhân dân.
Đảng bộ ngày càng phát triển vững mạnh, từ thời điểm thành lập Huyện ủy lâm thời năm 1946 với 03 chi bộ và 10 đảng viên, đến nay sau hơn 75 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng bộ huyện đã trải qua 24 kỳ đại hội và đã có trên 9.500 đảng viên sinh hoạt ở 52 chi bộ, đảng bộ trực thuộc. Hệ thống chính trị được củng cố vững chắc; năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng trong toàn Đảng bộ được nâng lên. Dân chủ, kỷ cương xã hội được tăng cường; tạo sự thống nhất tin tưởng trong Đảng bộ và sự đồng thuận trong Nhân dân.
Những thành tựu của 100 năm qua là kết tinh của tinh thần đoàn kết, thống nhất cao trong Đảng bộ và sự đồng thuận trong Nhân dân; việc tích cực đổi mới tư duy, phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ của cấp ủy, chính quyền, trong từng thời kỳ, từng giai đoạn. Huyện Đại Từ đã nhiều lần được đón các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước về thăm và ghi nhận, trao tặng các phần thưởng cao quý: 02 lần vinh dự được tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp (năm 1998); Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới (năm 2000); Huân chương Lao động hạng Nhì, Ba; Cờ thi đua của Chính phủ về phong trào xây dựng nông thôn mới (năm 2015). Năm 2019, được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận là vùng an toàn khu của Trung ương trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và đến nay sau những nỗ lực phấn đấu, huyện Đại Từ đang tiếp tục hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất, đó sẽ là những phần thưởng cao quý mà Đảng và Nhà nước trao tặng cho Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Đại Từ ghi nhận sự quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc toàn huyện đã phấn đấu, nỗ lực dựng xây.
Phát huy truyền thống của quê hương cách mạng anh hùng, kế thừa và phát huy thành tựu đã đạt được trong những năm qua, bước vào giai đoạn 2020 - 2025, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Đại Từ lần thứ XXIV đã đề ra nhiệm vụ cho chặng đường phát triển tiếp theo của huyện, thể hiện khí thế mới, động lực mới, quyết tâm và khát vọng phát triển lớn với mục tiêu “xây dựng huyện Đại Từ đạt chuẩn nông thôn mới và cơ bản đạt tiêu chuẩn thị xã vào năm 2025”
Để thực hiện hoàn thành mục tiêu đó, Đảng bộ huyện Đại Từ đã xác định ba nhiệm vụ trọng tâm: (1) Thực hiện nghiêm túc nghị quyết TW4 Khóa XI, khóa XII về xây dựng chỉnh đốn đảng gắn với đẩy mạnh học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các quy định nêu gương của cán bộ, đảng viên. (2) Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. (3) Phát triển nông nghiệp, đẩy mạnh phát triển cây chè, phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Ba nhiệm vụ đột phá, đó là: (1) Thu hút đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng của huyện; (2) Đẩy mạnh phát triển du lịch (3) Tập trung nguồn lực xây dựng nông thôn mới, phấn đấu đạt huyện nông thôn mới trước năm 2025, trong đó mục tiêu cốt lõi là nâng cao chất lượng cuộc sống và thu nhập của người dân.
Để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIV đã đề ra, Đảng bộ huyện Đại Từ đã và đang tập trung chỉ đạo quyết liệt thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
Một là, tập trung các nguồn lực phát triển kinh tế -xã hội, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới. Tập trung huy động các nguồn lực, thực hiện đồng bộ các giải pháp, hoàn thành chỉ tiêu đến năm 2023 có 100% số xã của huyện đạt chuẩn nông thôn mới; chỉ đạo xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu và xây dựng huyện Đại Từ đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2024.
Hai là, tập trung rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch; xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn gắn với mục tiêu xây dựng huyện Đại Từ cơ bản đạt tiêu chuẩn thị xã vào năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Ba là, tăng cường công tác quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, lập và quản lý chặt chẽ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thực hiện tốt công tác Giải phóng mặt bằng, ưu tiên các dự án lớn, dự án trọng điểm, đáp ứng được nhiệm vụ xây dựng cơ bản, đồng thời tạo được sự ủng hộ và đồng thuận của Nhân dân.
Bốn là, thực hiện hiệu quả công tác cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực; thực hiện tốt Nghị quyết số 01-NQ/TU của Tỉnh ủy về chương trình chuyển đổi số; nâng tỷ lệ giải quyết dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 để thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính.
Năm là, đảm bảo quốc phòng - an ninh, tiếp tục củng cố thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh Nhân dân; kết hợp chặt chẽ quốc phòng - an ninh với phát triển kinh tế -xã hội của huyện. Tăng cường các biện pháp đấu tranh phòng ngừa, trấn áp tội phạm. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, đặc biệt là phát huy vai trò của lực lượng công an chính quy tại các xã, thị trấn. Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Sáu là, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Trong đó, tập trung nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên; thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các quy định nêu gương của cán bộ đảng viên, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, các đồng chí thường trực, ban thường vụ, ban chấp hành đảng bộ các cấp; thực hiện tốt công tác tổ chức xây dựng Đảng; nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; thực hiện tốt công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng, cải cách tư pháp; đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận và hoạt động của MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội…để xây dựng khối đại đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Trải qua 100 năm hình thành và phát triển có thể khẳng định Đại Từ đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Trong thời gian tới, Đảng bộ và nhân dân huyện Đại Từ sẽ tiếp tục kế thừa, tiếp nối, phát huy truyền thống quê hương cách mạng anh hùng, giữ vững mối đoàn kết và sức mạnh của cả hệ thống chính trị; tận dụng những tiềm năng, thế mạnh sẵn có; nỗ lực, cố gắng phấn đấu để xây dựng, phát triển huyện Đại Từ trở thành “Đô thị xanh, vùng kinh tế nông nghiệp - du lịch hàng đầu của tỉnh Thái Nguyên”; hoàn thành mục tiêu trở thành huyện nông thôn mới trước năm 2025 và cơ bản đạt tiêu chuẩn thị xã vào năm 2025./.
Phạm Duy Hùng
(Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Đại Từ)