Phát huy vai trò của văn hóa trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh mới

Chủ nhật - 08/06/2025 04:23 0
Văn hóa là trụ cột chiến lược trong việc giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong thời đại công nghệ số và mạng xã hội phát triển nhanh chóng, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng đứng trước nhiều thách thức, cần phải có những giải pháp toàn diện nhằm nâng cao sức đề kháng của nền tảng tư tưởng thông qua việc giáo dục lý tưởng cách mạng, phát huy văn hóa, nâng cao hiệu quả truyền thông và tăng cường kiểm tra, giám sát trong nội bộ. Phát huy tốt vai trò của văn hóa sẽ góp phần xây dựng môi trường tư tưởng lành mạnh, bảo vệ sự trường tồn của Đảng và tương lai phát triển của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa và kỷ nguyên số đang diễn ra mạnh mẽ.
Văn hóa là trụ cột chiến lược bảo vệ nền tảng tư tưởng
Văn hóa không chỉ đơn thuần là sản phẩm tinh thần của một xã hội mà còn là hình thái ý thức xã hội có vai trò định hướng, dẫn dắt và phản ánh trình độ phát triển của xã hội ấy. Trong lý luận Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, văn hóa được nhìn nhận như là một bộ phận quan trọng của kiến trúc thượng tầng, chịu sự chi phối của cơ sở hạ tầng nhưng đồng thời cũng có vai trò tác động ngược trở lại, góp phần điều chỉnh nhận thức, hành vi và cấu trúc xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Câu nói không chỉ thể hiện tầm quan trọng của văn hóa mà còn khẳng định vai trò dẫn dắt của văn hóa đối với tiến trình cách mạng và phát triển đất nước. Trong đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - tức là bảo vệ hệ tư tưởng Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - không thể tách rời khỏi việc xây dựng và phát huy một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ hai (ngày 15/7/1948)
Mỗi giá trị văn hóa đều chứa đựng hàm lượng tư tưởng. Một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc là nơi hội tụ của các giá trị truyền thống như lòng yêu nước, ý chí độc lập dân tộc, tinh thần đoàn kết, nhân nghĩa, thủy chung - tất cả đều là những “chân giá trị” mà hệ tư tưởng của Đảng luôn đề cao. Vì vậy, việc gìn giữ, phát huy văn hóa dân tộc chính là cách gián tiếp nhưng vững chắc để bảo vệ nền tảng tư tưởng.
Văn hóa không chỉ là lĩnh vực sáng tạo tinh thần, mà còn là nơi định hình hệ giá trị, chuẩn mực đạo đức và lối sống của cả cộng đồng. Văn hóa gắn liền với lịch sử dựng nước và giữ nước, trở thành “mã gốc” trong nhận thức chính trị, tư tưởng của mỗi người dân Việt Nam. Trong hệ thống tư tưởng của Đảng, văn hóa là bộ lọc tự nhiên giúp xã hội nhận diện đúng - sai, thật - giả, là "lá chắn mềm" ngăn chặn sự xâm nhập của các giá trị phản động, thực dụng.
Đặc biệt, trong kỷ nguyên số, các sản phẩm văn hóa trở thành công cụ định hướng mạnh mẽ: từ văn học, điện ảnh đến mạng xã hội và truyền thông đại chúng. Do đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không thể tách rời việc xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, có khả năng phản kháng lại sự xuyên tạc và phá hoại tư tưởng.
Văn hóa là sức mạnh mềm của quốc gia. Không giống như các yếu tố vật chất, văn hóa là "sức mạnh mềm" quyết định bản lĩnh và tầm vóc của một dân tộc trong quan hệ quốc tế. Những giá trị như hiếu học, đoàn kết, khoan dung, trọng nghĩa tình… tạo nên chiều sâu nội lực, giúp quốc gia vững vàng trước biến động toàn cầu. Trong các nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, vai trò của văn hóa đã được khẳng định như một trụ cột song hành cùng kinh tế - chính trị - xã hội.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trao đổi với các đại biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (ngày 24/11/2021)
Ở cấp độ so sánh quốc tế, có thể thấy rằng các quốc gia thành công trong việc giữ gìn bản sắc tư tưởng chính trị thường là những nước rất chú trọng đến văn hóa dân tộc. Ví dụ như: Trung Quốc xác định rõ chiến lược “văn hóa mềm” như một phần của chính sách quốc gia. Dưới khẩu hiệu “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc”, họ phát triển ngành công nghiệp văn hóa mạnh mẽ để tuyên truyền giá trị văn hóa truyền thống như Khổng giáo, kết hợp với tư tưởng hiện đại, nhằm đối trọng với ảnh hưởng phương Tây. Hàn Quốc cũng rất chú trọng đưa văn hóa truyền thống như nhạc cụ dân gian, Hanbok, lễ nghi tổ tiên… vào trường học, phim ảnh, và truyền thông hiện đại. Sự thành công của làn sóng Hallyu là ví dụ điển hình của việc sử dụng văn hóa như “vũ khí tư tưởng”.
Từ đó, có thể rút ra bài học rằng: quốc gia nào có bản lĩnh văn hóa vững vàng, có khả năng truyền tải tư tưởng qua phương tiện văn hóa một cách sinh động và phù hợp thời đại, thì quốc gia đó có khả năng duy trì sự ổn định chính trị và đồng thuận xã hội cao hơn.
Về mặt lịch sử dân tộc, trong các thời kỳ kháng chiến chống ngoại xâm, văn hóa luôn là mặt trận tiên phong. Từ “Nam quốc sơn hà” đến “Tiếng hát át tiếng bom” hay các vở chèo, tuồng, cải lương thời kháng chiến - tất cả đều minh chứng cho vai trò của văn hóa trong việc tuyên truyền, vận động quần chúng và bảo vệ lý tưởng cách mạng. Như vậy, truyền thống lịch sử của Việt Nam cũng là một “chứng từ sống” về hiệu quả của việc sử dụng văn hóa làm công cụ bảo vệ tư tưởng chính trị.
Nhận diện các âm mưu, thủ đoạn chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay
Trong thời đại 4.0, kỷ nguyên thông tin và toàn cầu hóa, đặc biệt khi mạng xã hội phát triển vượt bậc, các thế lực thù địch có thêm nhiều phương tiện, công cụ hiện đại để phát tán tư tưởng chống phá. Nếu như trước đây, chúng thường sử dụng báo in, truyền đơn, hay các tổ chức phản động hải ngoại, thì nay chiến trường đã chuyển mạnh sang không gian mạng với tốc độ lan truyền nhanh, khó kiểm soát và tác động sâu rộng. Môi trường số, đặc biệt là mạng xã hội như: Facebook, YouTube, TikTok, Twitter (X), … trở thành công cụ lợi hại cho những kẻ có mưu đồ chống phá. Bằng việc giả danh “nhà báo”, “nhà nghiên cứu xã hội”, “người bất đồng chính kiến”, chúng thường xuyên: Xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; gây nghi ngờ về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và lợi dụng các vấn đề xã hội như tham nhũng, yếu kém trong quản lý để kích động tâm lý chống đối, bất mãn.
Chiến lược “diễn biến hòa bình” do các thế lực thù địch phương Tây khởi xướng vẫn là trục chính trong âm mưu chống phá hiện nay. Họ chủ trương không dùng vũ lực trực tiếp mà dùng tư tưởng, văn hóa, lối sống và các giá trị “phổ quát” để phá vỡ nền tảng từ bên trong. Thủ đoạn tinh vi ở chỗ chúng tấn công vào niềm tin, lý tưởng của cán bộ, đảng viên, làm xói mòn lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và lợi dụng những người chưa vững lập trường để gây “tự diễn biến” trong nội bộ. Chúng nhắm tới các trí thức trẻ và sinh viên, đối tượng dễ tiếp thu luồng thông tin mới nhưng cũng dễ bị ảnh hưởng. Và một bộ phận cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị dễ dàng bị lôi kéo bởi lợi ích cá nhân, chủ nghĩa thực dụng. Vì vậy, nếu không kịp thời “tự chỉnh đốn”, không chủ động phòng ngừa, thì rất dễ xảy ra nguy cơ mất phương hướng tư tưởng trong chính nội bộ, dẫn đến tự chuyển hóa, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân.
Một trong những âm mưu nguy hiểm là thủ đoạn phi chính trị hóa quân đội, công an, nhằm tách rời lực lượng vũ trang ra khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Đây là chiến lược được sử dụng trong nhiều cuộc “cách mạng màu” ở Đông Âu và Trung Đông. Khi lực lượng vũ trang trung lập hoặc bị chia rẽ, chính quyền dễ bị lật đổ. Ngoài ra, chúng còn kích động chia rẽ vùng miền, tôn giáo, dân tộc, nhằm làm suy yếu khối đại đoàn kết toàn dân, lợi dụng các vấn đề như đất đai, môi trường, tín ngưỡng… để gây rối, tổ chức biểu tình trái pháp luật. Gần đây, một số tổ chức đã ngụy trang dưới hình thức “bảo vệ nhân quyền”, “tự do tôn giáo” để can thiệp nội bộ; trong khi thực chất là hành động nhằm phá vỡ mặt trận tư tưởng - văn hóa của chúng ta.
Những giải pháp phát huy vai trò của văn hóa trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Trước hết, cần tiếp tục tăng cường giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống là nền tảng để củng cố niềm tin, tạo nên sự đồng thuận xã hội; vì vậy để mỗi cán bộ, đảng viên hiểu sâu sắc về vai trò của Đảng, ý nghĩa của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và bối cảnh hiện nay, chúng ta cần đẩy mạnh giáo dục lịch sử Đảng, lịch sử cách mạng Việt Nam. Bồi dưỡng thường xuyên, định kỳ cho cán bộ, đảng viên về các quan điểm, đường lối mới, giúp họ nhận diện đúng - sai trong các luồng tư tưởng trái chiều. Đưa nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng vào trường học từ sớm, giúp thế hệ trẻ có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với con đường của Đảng và dân tộc đã lựa chọn. Tổ chức các hoạt động truyền thống, văn hóa, nghệ thuật mang đậm tính giáo dục tư tưởng, tạo ra môi trường sinh hoạt chính trị lành mạnh, thúc đẩy lòng tự hào dân tộc, ý chí phấn đấu xây dựng đất nước.
Nâng cao chất lượng và sức lan tỏa của các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật là giải pháp quan trọng để phát huy vai trò của văn hóa trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Văn hóa - nghệ thuật có sức mạnh lan tỏa tư tưởng rất lớn, vì nó kết nối cảm xúc, khơi dậy niềm tin và ý chí của con người. Do đó, cần khuyến khích sáng tạo các tác phẩm văn học, nghệ thuật, điện ảnh, âm nhạc mang đậm bản sắc dân tộc, truyền tải các giá trị cách mạng, tinh thần yêu nước, lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Đẩy mạnh việc phát hành, quảng bá các tác phẩm văn hóa lành mạnh, phản bác các luận điệu xuyên tạc, kích động trên mạng xã hội. Tổ chức các cuộc thi sáng tác, chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô để thu hút sự quan tâm của công chúng, nhất là giới trẻ. Và đẩy mạnh xây dựng “môi trường văn hóa số” tích cực, trong sạch, phát huy vai trò của các nghệ sĩ, nhà sáng tạo nội dung có trách nhiệm với cộng đồng.
Tăng cường công tác truyền thông, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Truyền thông chính thống cần chủ động, linh hoạt và sắc bén hơn trong việc định hướng dư luận xã hội. Kịp thời cung cấp thông tin chính xác, minh bạch, giúp người dân hiểu rõ chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Phát hiện và phản bác nhanh chóng các luận điệu sai trái, xuyên tạc trên các phương tiện truyền thông đại chúng và mạng xã hội. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan báo chí, truyền hình, đơn vị an ninh mạng để phát hiện, ngăn chặn các hoạt động tuyên truyền phá hoại. Xây dựng các chương trình truyền thông có tính giáo dục cao, nhằm nâng cao nhận thức cho nhân dân về âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.
Củng cố và phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng. Các tổ chức đoàn thể như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh… là lực lượng nòng cốt trong việc vận động quần chúng tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Cần phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các chủ trương, chính sách của Đảng trong các tổ chức chính trị - xã hội. Phát huy vai trò của các tổ chức trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục chính trị, truyền thống, nhằm nâng cao ý thức cảnh giác cho đoàn viên, hội viên, cũng như phải thúc đẩy phong trào “toàn dân bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” với sự tham gia rộng khắp từ cơ sở, góp phần ngăn chặn các hoạt động tuyên truyền phá hoại ngay từ đầu. Cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức chính trị - xã hội với các cơ quan an ninh, truyền thông nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống âm mưu chống phá. Việc sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam là một bước tiến quan trọng, một bước chuyển mình phù hợp với thực tiễn cách mạng hiện nay, sẽ phát huy sức mạnh tổng hợp của MTTQ và các tổ chức thành viên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Một trong những giải pháp quan trọng không thể thiếu là xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt, tăng cường kiểm tra, giám sát về tư tưởng, đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Xử lý nghiêm những trường hợp suy thoái tư tưởng chính trị, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, để làm gương trong toàn Đảng. Đẩy mạnh công tác phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi tuyên truyền, kích động chống phá trên không gian mạng, và tuyên truyền, phổ biến các quy định, chế tài xử lý để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và kỷ luật Đảng trong cán bộ, đảng viên.
Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục trên không gian mạng. Trong bối cảnh mạng xã hội là “mặt trận” then chốt hiện nay, cần phải phát triển các nền tảng truyền thông số của Đảng và Nhà nước với nội dung đa dạng, hấp dẫn, phù hợp với nhiều nhóm đối tượng. Đào tạo đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên am hiểu công nghệ số, biết ứng dụng kỹ thuật để phát hiện, xử lý tin giả, tin xấu độc. Xây dựng các chiến dịch truyền thông tích cực, sử dụng ngôn ngữ gần gũi, hình ảnh sinh động để thu hút sự quan tâm của người dùng mạng xã hội, cùng với tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng, chia sẻ thông tin để phòng chống các hoạt động phá hoại từ bên ngoài.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình hiện nay là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết, có ý nghĩa chiến lược đối với sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Nền tảng tư tưởng không chỉ là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng và Nhà nước mà còn là cơ sở giữ vững bản sắc, lý tưởng cách mạng và sự đoàn kết trong xã hội. Để làm tốt công tác này, cần sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và toàn thể nhân dân. Công tác giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức phải được đẩy mạnh, kết hợp với các biện pháp đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch một cách kiên quyết, linh hoạt và phù hợp với từng đối tượng.
Đặc biệt, trong thời đại công nghệ số, sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội cũng đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi các cấp, ngành cần tăng cường nắm bắt thông tin, làm tốt công tác định hướng dư luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng một cách chủ động, sáng tạo. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chính là bảo vệ sự trường tồn của Đảng, sự phát triển của đất nước và tương lai tươi sáng của dân tộc trong kỷ nguyên mới. Mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình để cùng nhau xây dựng và bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.
Nguyễn Quốc Thắng  

 
 Tags: tư tưởng, phát triển, xã hội, công tác, thông qua, bảo vệ, nâng cao, hiệu quả, cách mạng, thời đại, phát huy, nền tảng, thách thức, văn hóa, giáo dục, chiến lược, toàn diện, công nghệ, giải pháp, lý tưởng, nhanh chóng

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Lấy ý kiến dự thảo văn bảnLấy ý kiến dự thảo văn bản
Danh bạ Điện thoạiSở/ Ban ngành/ TP/ Huyện
Chỉ dẫn thủ tục hành chínhHỗ trợ trực tuyến qua điện thoại
Videos, phóng sựXem thêm Video
Liên kết website

Lựa chọn truy cập nhanh đến Website các đơn vị, địa phương.!

Thống kê truy cập
  • Đang truy cập344
  • Máy chủ tìm kiếm1
  • Khách viếng thăm343
  • Hôm nay78,600
  • Tháng hiện tại721,297
  • Tổng lượt truy cập36,308,392
Cơ quan trung ương
CQTM giúp việc Tỉnh ủy
Huyện/ Thành phố
Đảng ủy trực thuộc
Tổ chức Chính trị - Xã hội
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây